Վառելիքի այրման տեսակարար ջերմություն
Հալման և բյուրեղացման ջերմաստիճան
Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմություն
Ձայնի արագությունը տարբեր միջավայրերում
Դիմադրության ջերմաստիճանային գործակից
Ֆիզիկական մեծությունների միավորները
| Գրավիտացիոն հաստատուն | \(6,672 \cdot {10^{-1}}\) Ն⋅մ2/կգ2 |
| Լույսի արագությունը վակուումում | \(2,998 \cdot {10^8}\) մ/վ |
| Էլեկտրոնի լիցքը | \(1,602 \cdot {10^{-19}}\) Կլ |
| Էլեկտրոնի զանգվածը | \(9,109 \cdot {10^{-31}}\) կգ |
| Պրոտոնի զանգվածը | \(1,672 \cdot {10^{-27}}\) կգ |
| Նեյտրոնի զանգվածը | \(1,675 \cdot {10^{-27}}\) կգ |
| Զանգվածի ատոմային միավորը | \(1,661 \cdot {10^{-27}}\) կգ |
| Ավոգադրոյի թիվը | \(6,02 \cdot {10^{23}}\) մոլ-1 |
| Երկրի միջին շարավիղը | \(6,378 \cdot {10^6}\) մ |
| Երկրի միջին խտությունը | \(5,518 \cdot {10^3}\) կգ/մ3 |
| Երկրի զանգվածը | \(5,976 \cdot {10^{24}}\) կգ |
| Արեգակի միջին շառավիղը | \(6,96 \cdot {10^8}\) մ |
| Արեգակի միջին խտությունը | \(1,41 \cdot {10^3}\) կգ/մ3 |
| Արգակի զանգվածը | \(1,989 \cdot {10^{30}}\) կգ |
| Լուսնի շառավիղը | \(1,737 \cdot {10^6}\) մ |
| Լուսնի զանգվածը | \(7,35 \cdot {10^{22}}\) կգ |
| Երկրի և լուսնի կենտրոնների միջին հեռավորությունը | \(3,844 \cdot {10^8}\) մ |
| Երկրի և Արեգակի կենտրոնների միջին հեռավորությունը | \(1,496 \cdot {10^{11}}\) մ |
| Լուսնի` երկրի շուրջը պտտման պարբերությունը | 27 օր 7ժ 43 ր |
| Երկրի` արևի շուրջը պտտման պարբերությունը | 365օր 5ժ 49ր 12վ |
| Արեգակի հեռավորությունը գալակտիկայի կենտրոնից | 2500 լ.տ. |
|
Արեգակի արագությունը գալակտիկայի կենտրոնի նկատմամաբ |
250կմ/վ |
| Գալակտիկայի զանգվածը | \(2,2 \cdot {10^{41}}\) կգ |
| Տիեզերքի տարիքը | \(1,45 \cdot {10^{10}}\) տարի |
| Տիեզերքի շառավիղը | \({10^{23}}\) կմ |
| Լուսատարի | \( \approx {10^{13}}\) կմ |
| Պարսեկ | 3,26 լ.տ. |
Պինդ մարմինների խտությունը – \(\rho \) (գ/սմ3 կամ 103 կգ/մ3)
| Ալյումին | 2,7 | Կաղնու փայտ (չոր) | 0,8 |
| Աղյուս | 1,6 | Կապար | 11,3 |
| Անագ | 7,3 | Կեչու չոր փայտ | 0,7 |
| Ապակի (շշի) | 2,7 | Ճենապակի | 2,3 |
| Ապակի (պատուհանի) | 2,5 | Մարմար | 2,7 |
| Ավազ (չոր) | 1,5 | Նիկել | 8,9 |
| Արծաթ | 10,5 | Ոսկի | 19,3 |
| Արույր | 8,5 | Պարաֆին | 0,9 |
| Բետոն | 2,2 | Պլատին | 21,5 |
| Գրանիտ | 2,6 | Պղինձ | 8,9 |
| Եղևնու փայտ (չոր) | 0,6 | Սաթ | 1,1 |
| Երկաթ, պողպատ | 7,8 | Սառույց | 0,9 |
| Թուջ | 7,0 | Սոճու փայտ (չոր) | 0,4 |
| Խցան | 0,24 | Ցինկ | 7,1 |
Հեղուկների խտությունը – \(\rho \) (գ/սմ3 կամ 103 կգ/մ3)
|
Բենզին |
0,71 |
Կերոսին |
0,8 |
|
Եթեր |
0,71 |
Նավթ |
0,8 |
|
Լուծիչ քառաքլոր ածխածին |
1,59 |
Ջուր 4 0C |
1,0 |
|
Ջուր ծովի |
1,03 |
||
|
Ծծմբական թթու |
1,8 |
Սնդիկ |
13,6 |
|
Կաթ |
1,03 |
Սպիրտ |
0,8 |
|
Ածխածնի օքսիդ |
0,00198 |
Պրոպան |
0,002 |
|
Հելիում |
0,00018 |
Ջրածին |
0,00009 |
|
Նեոն |
0,00090 |
Սնդիկ |
0,00129 |
|
Ալյումին |
920 |
Կերոսին |
2100 |
|
Աղյուս |
880 |
Նիկել |
460 |
|
Անագ |
250 |
Պլատին |
140 |
|
Ապակի |
840 |
Պղինձ |
380 |
|
Ավազ |
880 |
Պողպատ |
500 |
|
Արծաթ |
250 |
Ջուր |
4200 |
|
Արույր |
380 |
Սառույց |
2100 |
|
Եթեր |
3340 |
Սնդիկ |
130 |
|
Երկաթ |
460 |
Սպիրտ |
2500 |
|
Թուջ |
540 |
Ցինկ |
380 |
|
Կապար |
140 |
Օդ |
1000 |
|
Բենզին |
46 |
Ջրածին |
120 |
|
Բնական գազ |
44 |
Սոճու փայտ |
13 |
|
Գորշ ածուխ |
17 |
Սպիրտ |
27 |
|
Դիզելային վառելիք |
42,7 |
Վառոդ |
3,8 |
|
Կեչու չոր փայտ |
13 |
Տորֆ |
14 |
|
Կերոսին |
46 |
Փայտածուխ |
34 |
|
Նավթ |
44 |
Քարածուխ |
30 |
|
Ալյումին |
658 |
Պղինձ |
1083 |
|
Անագ |
232 |
Պողպատ |
1400 |
|
Արծաթ |
960 |
Ջուր |
0 |
|
Եթեր |
-123 |
Սառույց |
0 |
|
Երկաթ |
1539 |
Սնդիկ |
-39 |
|
Կապար |
327 |
Սպիրտ |
-114 |
|
Նավթալին |
80 |
Վոլֆրամ |
3370 |
|
Ոսկի |
1063 |
Ցինկ |
420 |
|
Պլատին |
1774 |
Օսմիում |
3030 |
Հալման տեսակարար ջերմություն –\(\lambda \) (104 Ջ/կգ)
|
Ալյումին |
39 |
Ոսկի |
6,7 |
|
Անագ |
5,9 |
Պլատին |
11 |
|
Արծաթ |
10 |
Պղինձ |
21 |
|
Գորշ թուջ |
10 |
Սառույց |
34 |
|
Երկաթ |
27 |
Սնդիկ |
1,0 |
|
Կապար |
2,5 |
Սպիտակ թուջ |
14 |
|
Նավթալին |
15 |
Ցինկ |
12 |
Եռման ջերմաստիճան (0C, 760 մմ սնդ. ս. ճշման դեպքում)
|
Ալյումին |
2467 |
Հեղուկ օդ |
-193 |
|
Անագ |
2300 |
Նավթալին |
218 |
|
Եթեր |
35 |
Ոսկի |
2947 |
|
Երկաթ |
3200 |
Պղինձ |
2300 |
|
Կապար |
1600 |
Ջուր |
100 |
|
Հեղուկ թթվածին |
-183 |
Սնդիկ |
357 |
|
Հեղուկ հելիում |
-269 |
Սպիրտ |
78 |
|
Հեղուկ ջրածին |
-253 |
Ցինկ |
906 |
Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմություն – L (106 Ջ/կգ)
|
Եթեր |
0,4 |
Սնդիկ |
0,3 |
|
Ջուր |
2,3 |
Սպիրտ |
0,9 |
|
Ալյումին |
0,028 |
Նիկելին |
0,4 |
|
Արծաթ |
0,016 |
Նիքրոմ |
1,1 |
|
Երկաթ |
0,1 |
Պլատին |
0,1 |
|
Ծծմբային թթվի լուծույթ (10%) |
25000 |
Պղինձ |
0,017 |
|
Պողպատ |
0,15 |
||
|
Կապար |
0,21 |
Սնդիկ |
0,96 |
|
Կոնստանտան |
0,5 |
Վոլֆրամ |
0,055 |
|
Նիկել |
0,45 |
Ցինկ |
0,06 |
Ձայնի արագությունը տարբեր միջավայրերում (մ/վ)
|
Ռետին |
54 |
Ջուր |
1485 |
|
Ածխաթթու գազ |
258 |
Աղյուս, շարվածք |
3480 |
|
Օդ |
331 |
Գրանիտ |
3950 |
|
Խցանակեղև |
500 |
Փայտ |
4000 |
|
Ջրածին |
1286 |
Ապակի |
5000 |
|
Կապար |
1300 |
Պողպատ |
5100 |
Նյութերի բեկման ցուցիչը – n (օդի նկատմամբ, 200C, 760 մմ սնդ. ս., \(\lambda = 589,3\)նմ)
|
Ալմաստ |
2,42 |
Կանադական բալզամ |
1,54 |
|
Ամոնիակ |
1,325 |
Ջուր |
1,33 |
|
Անիլին |
1,59 |
Սառույց |
1,31 |
|
Ապակի |
1,57 |
Սկիպիդար |
1,51 |
|
Գլիցերին |
1,47 |
Սպիրտ էթիլ |
1,36 |
|
Դարչնայուղ |
1,60 |
Քվարց |
1,54 |
|
Ծծմբաածխածին |
1,63 |
Օդ |
1,0 |
|
Ապակի |
7 |
Պարաֆին |
2,1 |
|
Կերոսին |
2,1 |
Ջուր |
81 |
|
Յուղ |
2,5 |
Փայլրոր |
6 |
|
Ալյումին |
0,0042 |
Նիքրոմ |
0,0001 |
|
Արծաթ |
0,004 |
Պղինձ |
0,0043 |
|
Արույր |
0,001 |
Պողպատ |
0,006 |
|
Կապար |
0,0037 |
Վոլֆրամ |
0,0048 |
Էլեկտրաքիմիական համարժեք (10–6 կգ/Կլ)
|
Ալյումին (Al 3+) |
0,093 |
Պղինձ (Cu2+) |
0,33 |
|
Արծաթ (Ag+) |
1,12 |
Ջրածին (H+) |
0,0104 |
|
Թթվածին (O2–) |
0,083 |
Ցինկ (Zn2+) |
0,34 |
|
Նիկել (Ni2+) |
0,3 |
Քրոմ (Cr3+) |
0,18 |
|
Ոսկի (Au) |
0,68 |
|
Էլեկտրոննների ելքի աշխատանք (\(1,6 \cdot {10^{ - 19}}\)Ջ)
|
Արծաթ |
4,3 |
Պլատին |
5,3 |
|
Բարիումի օքսիդ |
1,0 |
Վոլֆրամ |
4,5 |
|
Լիթիում |
2,4 |
Ցինկ |
4,2 |
|
Կալիում |
2,2 |
|
Ֆիզիկական մեծությունների միավորները
(Միավորների միջազգային համակարգում)
|
Ֆիզիկական մեծությունը |
Տառային նշանակումը |
Միավորը |
|
Երկարություն |
l |
մ |
|
Զանգված |
m |
կգ |
|
Ժամանակ |
t |
վ |
|
Ճանապարհ |
s |
մ |
|
Արագություն |
v |
մ/վ |
|
Արագացում |
a |
մ/վ 2 |
|
Պարբերություն |
T |
վ |
|
Հաճախություն |
\(\nu \) |
Հց |
|
Ուժ, կշիռ |
E, P |
Ն |
|
Ճնշում |
P |
Պա |
|
Նյութի խտություն |
\(\rho \) |
կգ/մ 3 |
|
Կոշտություն |
k |
Ն/մ |
|
Աշխատանք, էներգիա |
A, E |
Ջ |
|
Հզորություն |
N |
Վտ |
|
Ուժի մոմենտ |
M |
Ն·մ |
|
Ջերմաստիճան |
T |
Կ |
|
Ջերմաքանակ |
Q |
Ջ |
|
Ջերմունակություն |
C |
Ջ/Կ |
|
Տեսակարար ջերմունակություն |
c |
Ջ/կգ·Կ |
|
Հալման տեսակարար ջերմունակություն |
\(\lambda \) |
Ջ/կգ |
|
Շոգեգոյացման տեսակարար ջերմունակություն |
L |
Ջ/կգ |
|
Այրման տեսակարար ջերմություն |
q |
Ջ/կգ |
|
Էլեկտրական լիցք |
q |
Կլ |
|
Հոսանքի ուժ |
I |
Ա |
|
Էլեկտրական լարում |
U |
Վ |
|
Էլեկտրական դիմադրություն |
R |
Օմ |
|
Օպտիկական ուժ |
D |
դպտր |
| 1. \(\widehat A = \frac{{{M_{\max }}}}{{IS}} = \frac{{{F_{\max }}}}{{I \cdot \Delta l}}\) | մագնիսական ինդուկցիայի վեկտորի մոդուլը |
| 2. \(F = IB\Delta l\sin \alpha \) | Ամպերի օրենքը |
| 3. \(F = \left| q \right|vB\sin \alpha \) | Լորենցի ուժի մոդուլը |
| 4. \(mv = qBR\) | մագնիսական ֆաշտում շրջանագծով շարժվող լիցքավորված մասնիկի իմպուլսը |
| 5. \(\Phi = BS\cos \alpha \) | մագնիսական հոսք |
| 1. \({\varepsilon _i} = - \frac{{\Delta \Phi }}{{\Delta t}}\) | էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի օրենքը |
| 2. \(\Phi = LI\) | կոնտուրով սահմանափակված մակերևութով անցնող մագնիսական հոսքը |
| 3. \({\varepsilon _m} = \omega {\Phi _m}\) | մագնիսական դաշտում հավասարաչափ պտտվող շրջանակում ծագող ԷԼՇ-ուի մեծագույն արժեքը |
| 4. \({\varepsilon _i} = - \frac{{\Delta \Phi }}{{\Delta t}} = - L\frac{{\Delta I}}{{\Delta t}}\) | ինքնինդուկցիայի ԷԼՇ-ուն |
| 5. \(\varepsilon = Bvl\sin \alpha \) | ինդուկցիայի ԷԼՇ-ուն շարժվող հաղոերդիչում |
| 6. \(q = \frac{{\Delta \Phi }}{R}\) | մագնիսական հոսքի փոփոխման դեպքում փակ կոնտուրով անցնող լիցքը |
| 1. \(q = {q_m}\sin (\omega t + {\varphi _0})\) | տատանողական կոնտուրի կոնդենսատորի թիթեղների վրա եղած լիցքի կախումը ժամանակից |
| 2. \(u = {U_m}\sin (\omega t + {\varphi _0})\) | տատանողական կոնտուրի կոնդենսատորի թիթեղների վրա եղած լարման կախումը ժամանակից |
| 3. \(i = {I_m}\cos (\omega t + {\varphi _0})\) | տատանողական կոնտուրի հոսանքի ուժի կախումը ժամանակից |
| 4. \({I_m} = \omega {q_m}\) | էլեկտրոմագնիսական տատանումների դեպքում հոսանքի ուժի մեխագույն արժեքը |
| 5. \(T = 2\pi \sqrt {LC} \) | տատանողական կոնտուրի սեփական տատանումների պարբերությունը (Թոմսոնի բանաձևը) |
| 6. \(M = \frac{{L{i^2}}}{2}\) | մագնիսական դաշտի էներգիան |
| 7. \(\frac{{q_m^2}}{{2C}} = \frac{{{q^2}}}{{2C}} + \frac{{L{i^2}}}{2} = \frac{{LI_m^2}}{2}\) | էլեկտրամագնիսական դաշտի լրիվ էներգիան տատանողական կոնտուրում |
| 8. \(I = \frac{{{I_m}}}{{\sqrt 2 }}\) | փոփոխական հոսանքի գործող արժեքը |
| 9. \(U = \frac{{{U_m}}}{{\sqrt 2 }}\) | փոփոխական լարման գործող արժեքը |
| 10. \({X_L} = \omega L\) | ինդուկտիվ դիմադրություն |
| 11. \({X_C} = \frac{1}{{\omega C}}\) | ունակային դիմադրություն |
| 12. \(Z = \sqrt {{R^2} + {{({X_L} - {X_C})}^2}} \) | փոփոխական հոսանքի շղթայի լրիվ դիմադրություն |
| 13. \(I = \frac{U}{Z}\) | Օհմի օրենքը փոփոխական հոսանքի շղթայի տեղամասի համար |
| 1. \(I = \frac{q}{t}\) | էլեկտրական հոսանքի ուժը |
| 2. \(I = {q_0}nvS\) | հոսանքի ուժի կախումը լիցքից, կոնցենտրացիայից, արագությունից ու լայնական կտրվածքի մակերեսից |
| 3. \(j = \frac{I}{S}\) | էլեկտրական հոսանքի խտությոն մոդուլը |
| 4. \(I = \frac{U}{R}\) | Օհմի օրենքը շղթայի տեղամասի համար |
| 5. \(R = \rho \frac{l}{S}\) | դիմադրության կախումը հաղորդիչի նյութի տեսակից, երկարությունից ու լայնական կտրվածքի մակերեսից |
| 6. \(R = {r_0}(1 + \alpha t)\) | հաղորդիչի դիմադրության կախումը ջերմաստիճանից |
| 7. \(R = \sum\limits_{i = 1}^n {{R_i}} \) | հաջորդական միացված հաղորդիչների դիմադրությունը |
| 8. \(\frac{1}{R} = \sum\limits_{i = 1}^n {\frac{1}{{{R_i}}}} \) | զուգահեռ միացված հաղորդիչների դիմադրությունը |
| 9. \(A = IUt = {I^2}Rt = \frac{{{U^2}}}{R}t\) | էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը |
| 10. \(P = \frac{A}{t} = IU = {I^2}R = \frac{{{U^2}}}{R}\) | էլեկտրական հոսանքի հզորությունը |
| 11. \(Q = {I^2}Rt\) | Ջոուլ - Լենցի օրենքը |
| 12. \(\varepsilon = \frac{A}{q}\) | հոսանքի աղբյուրի ԷԼՇ-ուն |
| 13. \(I = \frac{\varepsilon }{{R + r}}\) | Օհմի օրենքը փակ շղթայի համար |
| 14. \(I = \frac{{n\varepsilon }}{{R + nr}}\) | հոսանքի ուժը փակ շղթայում, նույն ԷԼՇ-ով n հոսանքի աղբյուրների հաջորդական միացման դեպքում |
| 15. \(I = \frac{\varepsilon }{{R + \frac{r}{n}}}\) | հոսանքի ուժը փակ շղթայում, նույն ԷԼՇ-ով n հոսանքի աղբյուրների զուգահեռ միացման դեպքում |
| 16. \(m = kIt\) | Ֆարադեյի օրենքը էլեկտրոլիզի համար |